Nieuw op Canvas: 'Civilisations'
Na de baanbrekende 'remakes' van de natuurhistorische reeksen 'Planet Earth' en 'Blue Planet' heeft de BBC na bijna een halve eeuw nu ook een 'update' gemaakt van het cultuurhistorische paradepaardje 'Civilisation'.
De nieuwe reeks 'Civilisations' – nadrukkelijk in het meervoud – is een feest voor het oog en de geest. Ze biedt een alomvattend beeld van kunst en cultuur over de hele wereld, van de eerste rotsschilderingen tot de hedendaagse kunst.
'Civilisations' bestaat uit negen deels thematische, deels chronologische afleveringen. Die worden afwisselend gepresenteerd door drie even gerenommeerde als bevlogen kunstkenners: Simon Schama, Mary Beard en David Olusoga. Zij laten de kijker kennismaken met meer dan 500 toonaangevende kunstwerken uit 31 landen in alle continenten.
Dat is meteen het grote verschil met de oorspronkelijke reeks, die vooral focuste op Westerse kunst sinds de middeleeuwen. Naast de schaalvergroting brengt 'Civilisations' ook nieuwe inzichten over de rol van kunst als drijvende kracht achter beschavingen en de manier waarop mensen overal ter wereld verbeelding, creativiteit en vakmanschap hebben gebruikt om het zichtbare én onzichtbare uit te beelden en betekenis te geven.
En zoals de originele reeks in 1969 volop gebruik maakte van de troeven van de nieuwe kleurentelevisie, zo zet ook de remake volop in op de meest recente audiovisuele technologie en haarscherpe HD.
'Diversiteit'
In de openingsscène van 'Civilisation' omzeilde Kenneth Clark in 1969 handig de vraag wat dat eigenlijk is, 'beschaving': 'Ik weet het niet', gaf hij toe, 'maar ik denk dat ik het herken wanneer ik het zie.' Toch reikte zijn blik misschien niet ver genoeg, want de reeks beperkte zich grotendeels tot Europese kunst in het tweede millennium. De nieuwe reeks kijkt uitdrukkelijk verder. Naar andere werelddelen, oudere kunst en heel diverse makers. Van rotstekeningen in Zuid-Afrika over Chinese terracottakrijgers, boeddhistische grotten in India, Kher-tempels in Cambodja, Turkse moskeeën en Japanse prenten tot de kunst van de Maya’s en de Maori. Al is er natuurlijk ook aandacht voor Egyptische beelden, Griekse sculpturen en de Michelangelo’s en Picasso’s van de klassieke kunstcanon.
Drie presentatoren
Ook de presentatoren zijn heel divers. Vanuit hun eigen expertise stellen zij ieder een aantal afleveringen voor.
Simon Schama is ook bij ons bekend als auteur en (kunst)historicus. We zagen hem enkele jaren geleden aan het werk op Canvas in 'The Power of Art'. Hij presenteert vijf afleveringen en neemt ons mee van prehistorische rotstekeningen tot in het atelier van de hedendaagse kunstenaar Anselm Kiefer.
Classica en Cambridge-prof Mary Beard presenteerde vorige maand op Canvas nog 'Ultimate Rome. Empire without Limit'. Zij is de gids in twee afleveringen van 'Civilisations', over de manier waarop kunstenaars over heel de wereld en in de loop van de geschiedenis de mens hebben afgebeeld, en over de link tussen kunst en religie. Daarbij belicht ze onder meer ook hoogtepunten uit de Chinese, Indische en Mexicaanse cultuur. In Egypte klimt ze op een van de Kolossen van Memnon: een jeugddroom.
De Brits-Nigeriaanse historicus David Olusoga is bij ons de minst bekende van de drie. Hij is gespecialiseerd in militaire geschiedenis en de geschiedenis van de slavernij. Zo schopte hij de Britten twee jaar geleden een geweten toen hij in een documentaire onthulde hoeveel schadevergoeding de Britse regering destijds uitkeerde aan duizenden eigenaars van slaven, om de wet op de afschaffing van de slavernij acceptabel te maken. Olusoga presenteert twee afleveringen, over de kruisbestuiving tussen verschillende culturen en over de invloed van het 19de eeuwse imperialisme op de kunst.
Aflevering 1: Second moment of creation – zondag 22 april
In deze eerste aflevering zoekt Simon Schama uit hoe verbeelding en creativiteit via kunst en cultuur in de loop van de geschiedenis bepalend zijn geweest voor het ontstaan en de evolutie van beschavingen. Hij begint zijn zoektocht in Zuid-Afrika, waar 80.000 jaar oude tekens worden beschouwd als de eerste artistieke creaties. Schama’s speurtocht gaat verder langs andere grotschilderingen en militaire smeedkunst tot de eerste vormen van het schrift. Om meer te weten te komen over het ontstaan van beschavingen, trekt hij onder meer naar Kreta, Petra en naar de Maya’s in Zuid-Amerika.
'Civilisations', vanaf zondag 22 april om 21.05 uur op Canvas.
