'God in de Lage Landen' zaterdag met psychiater Kees Trimbos

Zaterdag 20 september wordt een portret van Kees Trimbos uitgezonden in het EO-televisieprogramma 'God in de Lage Landen', gepresenteerd door Ernst Daniël Smid. De serie behandelt in een drieluik de thema's geld, geweld en seks. Uit onderzoek van het programma blijkt dat Trimbos in de jaren ’50 en ’60 meerdere keren gewaarschuwd heeft voor geestelijken die pedofiel gedrag vertoonden.

Als psychiater behandelde hij veel katholieke geestelijken. In een interview sprak hij later van 'vooral seksellende' bij deze celibataire priesters en andere geestelijken, waar 'seksueel zeer gestoorde mensen' bij zaten. In 1952 sprak Trimbos alle priesters van Amsterdam in parochiehuis De Liefde toe over het onderwerp homoseksualiteit. Deze toespraak werd afgedrukt in het tijdschrift Nederlandse Katholieke Stemmen, in die tijd een gezaghebbend tijdschrift onder geestelijken. In deze toespraak heeft hij het met enige schroom ('het moet helaas gezegd worden') over 'paedophilie bij religieuzen' die een wereldvreemde seksualiteit ontwikkelen die leidt tot ‘een fixatie op zeer onrijp en infantiel niveau’. Hij voegt hier de waarschuwing aan toe dat er een grote verantwoordelijkheid rust op de mensen die jonge mannen begeleiden die priester willen worden of in het klooster willen treden.

Het meest expliciet over pedofiele priesters is Trimbos in een brief uit 1962 aan Ludolf Baas die door de makers van het programma ontdekt is in archieven. Baas vroeg Trimbos om zijn mening voor een enquête waarin 80 vooraanstaande katholieken hun advies zouden geven aan de Nederlandse bisschoppen voor het Tweede Vaticaanse Concilie. Trimbos noemt het seminarie 'een broedplaats van infantiele en ongezonde ontwikkelingen'. Op grond van zijn ervaringen als psychiater maar ook daarbuiten zegt hij er van overtuigd te zijn dat zeer veel priesters zich niet aan het celibaat houden, en dat dat zich onder andere uit in pedofiel gedrag. Daarom zou volgens hem het celibaat niet langer verplicht gesteld moeten worden.

De afgelopen jaren is pas gebleken hoe grootschalig het seksueel misbruik is geweest in met name de jaren '50  tot en met de vroege jaren '70. Het is de vraag of er niet heel veel leed voorkomen had kunnen worden als de kerk beter naar Trimbos had geluisterd en een onderzoek ingesteld had naar de pedofiele priesters waar Trimbos voor waarschuwde.

'God in de Lage Landen'
Geld, geweld en seks – de kerk en haar leiders predikten er vaak streng tegen. Maar konden ze zelf die verleidingen weerstaan? Rasverteller Ernst Daniël Smid gaat voor 'God in de Lage Landen' voor de vijfde keer op reis door de geschiedenis. Hij diept historische voorvallen en personages op en vertelt op zijn kenmerkende wijze ongehoorde verhalen van misstanden, altruïsme en zelfverheffing. Op 20 september is het onderwerp: God en seks.

'God in de Lage Landen', zaterdag 20 september om 21.15 uur bij de EO op NPO 2.