Donderdag in 'Andere Tijden': de heroïne-epidemie

Het spul wordt verhandeld op straat, in cafés en in kraakpanden. De politie heeft er nauwelijks vat op. Joop van Riessen, chef recherche van bureau Warmoesstraat: 'We deden wel eens een inval in zo'n café, zetten iedereen tegen de muur, maar niemand had wat in de zak. De grond lag bezaaid met papiertjes vol heroïne. Juridisch gezien konden we dan geen zaak tegen ze maken en van de politiek mochten de cafés niet worden gesloten.'

Tijdens de Vietnamoorlog hebben Chinese triades goud geld verdiend met de verkoop van heroïne aan Amerikaanse soldaten. Eind jaren 60 zoeken de Chinezen een nieuwe afzetmarkt en valt het oog op Amsterdam, waar de Opiumwet een maximum straf kent van vijf jaar. In korte tijd komen honderden illegale Chinezen naar de Nieuwmarktbuurt met koffers vol heroïne. Rechercheurs denken dan nog dat het kattenbakgrind is, zo onbekend is men met de drug.

Het goedje wordt binnen de kortste keren populair. In veel Nederlandse steden hangen in de jaren 70 groepjes heroïneverslaafden op straat of in kraakpanden. Maar het drugscentrum, wat betreft de handel, de groothandel en het hoge aantal verslaafden, is Amsterdam. De stad trekt ook gebruikers uit omringende landen aan, vooral Duitsers. Giel van Brussel van de GGD: 'Die mensen kwamen hier en werden aan veel sterker spul blootgesteld dan ze gewend waren. We hadden jaren dat er veertig tot zestig Duitsers in Amsterdam overleden aan een overdosis.'

Het beeld kantelt pas halverwege de jaren 80. De gemeente laat kraakpanden ontruimen en cafés waar wordt gedeald sluiten. Verslaafden krijgen methadon waardoor ze 'onder toezicht komen'. Maar het is niet zozeer het overheidsoptreden maar de 'mode' waardoor de heroïne-epidemie geleidelijk afneemt. De drug komt in een steeds slechter daglicht te staan. Weer een dode door een overdosis, nog een aids-slachtoffers onder de verslaafden; de negatieve berichten houden aan en maken de drempel om aan heroïne te beginnen hoger. Bovendien komt er iets op de markt met minder vervelende bijverschijnselen: de partydrug. Heroïne verliest sterk aan populariteit en er blijven steeds minder verslaafden over. Eric, gebruiker van het eerste uur, heeft naar eigen zeggen geluk gehad dat hij de verslaving heeft overleefd en is in 2005 eindelijk helemaal afgekickt. 'Eigenlijk is het er bij mij een beetje uitgesleten. Ik had steeds minder puf voor die dagelijkse zoektocht naar de dope. Het ging heel geleidelijk allemaal.'

'Andere Tijden', donderdag 18 september om 21.25 uur bij de NTR op NPO 2.