Dinsdag in 'Andere Tijden': Levende memorie in Auschwitz
Dinsdag is het precies 70 jaar geleden dat Auschwitz werd bevrijd. In de oorlog werden in dit kamp meer dan een miljoen mensen vermoord, onder wie ruim 60.000 Nederlanders.
De gruwelen die hier plaatsvonden, zijn nog steeds overal zichtbaar en voelbaar. Steeds meer mensen komen naar het voormalige concentratiekamp, bussen rijden af en aan, vorig jaar werd het record van 1,5 miljoen bezoekers bereikt. Onder hen zijn ook steeds vaker mensen van de tweede of derde generatie, nabestaanden, voor wie deze plek extra beladen is.
'Andere Tijden' reist mee met een Nederlands gezelschap onder leiding van Jacques Grishaver, de voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité. In de groep bevinden zich veel familieleden van slachtoffers die voor de eerste keer de harde confrontatie met het tragische verleden aandurven.
Zo vertelt Edith Bernards-Baas (69) dat haar opa, haar oma en de vier jonge zusjes van haar moeder in Auschwitz zijn vergast. De Holocaust heeft haar leven en dat van haar familie bepaald maar er werd over gezwegen. 'Ik ga voor het eerst naar Auschwitz, ik durfde er nooit eerder naar toe te gaan', verzucht ze.
Ook Renée Elsas heeft, samen met haar zus Claire, niet eerder de zware tocht ondernomen: 'Het doel van mijn Auschwitz-reis is om me te verdiepen in mijn dode familie. De ouders van mijn vader, zijn broers, zijn zussen met kinderen en kleinkinderen, ze zijn hier allemaal vermoord. Nu ik bijna 60 ben, dringt het pas tot me door wat er is gebeurd.'
Leo Kaufmann maakt in een hoek van de vrouwenbarak een foto: 'Dit is voor mij emotioneel, hier heeft mijn moeder gezeten, zij heeft het overleefd. Toen ze terug kwam in Nederland bleek haar hele familie vergast.' Ook de vader van Kaufmann overleefde, maar zijn familie werd eveneens vrijwel helemaal uitgeroeid.
In het Hollandse Paviljoen komt de groep bij elkaar voor een officiële herdenkingsceremonie waarbij de namen van de vermoorde familieleden hardop uitgesproken worden. Het zijn er tientallen. Aan het eind van de reis staat Grishaver stil bij het hek van het crematorium: 'Het is ongelooflijk hoeveel voorouders van ons deze gang hebben gemaakt en nooit meer zijn terug gekomen. Wij zeggen Kaddiesj voor diegenen die hier hun laatste stappen hebben gezet. Wij kunnen er weer uit.'
'Andere Tijden', dinsdag 27 januari om 21.20 uur bij de NTR op NPO 2.
