'Archibelge': het lelijkste land ter wereld?

De bekende architect Renaat Braem noemde België ooit het lelijkste land ter wereld. Schoonheid en lelijkheid zijn relatieve begrippen, maar de Belgische architectuur is op zijn minst merkwaardig te noemen. Elk van die drie facetten komt aan bod in één aflevering, respectievelijk met de nadruk op Brussel, het platteland en de kust. Het resultaat is een indringende en visueel verrassende kijk op de Belgische architectuur, met getuigenissen van mensen die daar een uitgesproken mening over hebben, zoals Eric De Kuyper, Geert Van Istendael en Hannes Coudenys. Waarom ziet België eruit zoals het eruitziet en hoe moet het nu verder?

De schoonheid van het lelijke
België ziet er op zijn zachtst gezegd bijzonder uit. Aan welke kant van de taalgrens je ook staat, welke steenweg je ook volgt, welke stad of regio je ook doorkruist: nergens anders ter wereld kom je zo’n bizarre en intrigerende vorm van urbanisatie tegen. Of liever: zo’n gebrek aan urbanisatie. Die merkwaardige benadering van architectuur en ruimtelijke orde heeft België zijn unieke uitzicht gegeven. Ons architecturale landschap is dan ook moeilijk te vatten. Het is alles en niets tegelijkertijd.

'Archibelge' is een reis langs die fascinerende diversiteit aan gebouwen die de Belgen dagdagelijks gebruiken. Onderweg ontmoeten we ook een waaier van mensen met een duidelijke visie op de Belgische architectuur, zoals Hannes Coudenys (Ugly Belgian Houses), een man met een ongezouten mening die de Belgische identiteit ontdekt in allerlei bizarre bouwsels langs de steenweg; auteur en journalist Geert Van Istendael, die de typisch 'koterij’ beschouwt als een metafoor voor België; mobiliteitsdeskundige Kris Peeters (De file voorbij), die onze dubbelzinnige relatie met de lintbebouwing uit de doeken doet; professor culturele en sociale geografie Eric Corijn (Kan de stad de wereld redden?), die de complexiteit van Brussel aankaart; schrijver en regisseur Eric De Kuyper (Met zicht op zee), die ons een inkijk geeft in zijn haat-liefde verhouding met de Belgische kustlijn; en architect en ruimtelijk planner Charlotte Geldof (Magnificent Surroundings), die gepassioneerd haar toekomstvisie verduidelijkt over de manier waarop we kunnen bouwen op zee.

Aflevering 1 : Brussel op zoek naar zichzelf
Brussel is waar de Belg werkt, en liefst niet meer dan dat. Maar de stad is minder zielloos dan ze lijkt. De permanente bewoners vechten voor hun identiteit en erkenning. Brussel is een stad van komen en gaan. Het is een plek waar massaal veel Belgen werken, maar meestal niet meer dan dat. Honderdduizenden pendelaars stromen er elke ochtend toe om ’s avonds weer te vertrekken. Brussel lijkt een transitzone, waarbij de torenhoge kantoorgebouwen bijdragen tot de identiteit van een lelijke, verlaten stad.

De Brussels-Berlijnse kunstenaar David Helbich, bekend van het fotoboek Belgian Solutions, heeft daar zo zijn eigen visie op: 'De beroemde architect Renaat Braem zei ooit over België: het is een lappendeken, aaneengenaaid door een krankzinnige. Hij noemde België dan ook het lelijkste land ter wereld. Maar ik vind het geweldig, al moet ik hem in zekere zin wel gelijk geven. Maar de vraag blijft: wat doe je met die lelijkheid.'

'Archibelge', woensdag 6 mei om 21.30 uur op Canvas.